Ne Aramıştınız ?
  • Çalışma Saatleri : 10:00 ~ 19:00

Yeme Bozuklukları

Yeme Bozuklukları

BESLENME VE YEME BOZUKLUKLARI

Prof. Dr. Özgür YORBIK (Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı)

 

PİKA :

-En az bir ay süreyle gıda olmayan ve besin değeri olmayan maddeleri yeme durumudur.

-Eğer diğer bir mental bozukluk söz konusu ise (Otistik spektrum bozukluğu, entelektüel gelişim bozukluğu, şizofreni gibi) veya tıbbi durum varsa (hamilelik gibi) ilave klinik dikkat çekecek kadar ciddidir.

RUMİNASYON (GEVİŞ GETİRME) BOZUKLUĞU

-En az 1 ay süreyle gıdaların tekrarlayıcı bir şekilde mideden tekrar ağıza getirilmesidir.Ağza getirilen gıdalar çiğnenebilir, tükürülebilir, yeniden yutulabilir.

-Eğer diğer bir mental bozukluk söz konusu ise (otistik spektrum bozukluğu, entelektüel gelişim bozukluğu gibi) ilave klinik dikkat çekecek kadar ciddidir.

KAÇINMA/SINIRLI GIDA ALIMI BOZUKLUĞU:

Aşağıdakilerden bir veya daha fazlasıyla birlikte olan, uygun besin veya enerji ihtiyaçlarını karşılamada sürekli yetersizlikle görülen yeme yada beslenme bozukluğudur.

-Yemeğe veya gıdalara açıkça ilgisizlik

-Gıdanın duyusal özelliklerinden kaçınma, yemenin sonuçları ile ilgili kaygı duyma

-Belirgin kilo kaybı (çocuklarda beklenen kiloya veya büyümeye ulaşamama)

– Belirgin besinsel eksiklikler

 -Destekleyicilere ihtiyaç duyma

 – Psikososyal işlevsellikte belirgin bozulma

ANEROKSİYA NERVOSA

-Fiziksel sağlık, gelişim, yaş ve cinsiyet açısından önemli derecede düşük vücut ağırlığına neden olan, ihtiyaca göre enerji alınımın kısıtlanması. Önemli derecede düşük vücut ağırlığı, normalin en az düzeyinden daha azdır veya çocuk ve ergenler için beklenen en küçük düzeyden daha azdır.

-Vücut ağırlığı düşüklüğü önemli düzeyde olsa bile, yoğun kilo alma veya şişman olma korkusu veya kilo almayı engelleyen sürekli davranışlar gözlenir.

-Kişinin kilosunu veya vücut şeklini algılamasında bozukluk, kendini değerlendirmesi, gereksiz şekilde kilosu veya vücut şeklinden etkilenmesi veya düşük vücut kilosunun ciddiyetini anlamaması gözlenir.

BMI (Beden Kitle İndeksi) (kg/m²)

  • Düşük BMI: <18.5
  • Normal BMI: 18.5-25
  • Aşırı kilo: 25-30
  • Obesite:25-30

Anoreksiya nervosa

  • Hafif: BMI ≥17
  • Orta: BMI: 16-16.99
  • Ciddi: BMI: 15-15.99
  • Aşırı (extrem) <15

Aneroksiya nervosa açısından yüksek riskli grup:

-Ailede yeme bozukluğu olanlar

-Yeme sorunu olanlar

-BMI in düşük olması

-Sosyal güçlükleri olanlar

-Bilişsel esnekliğin olmaması

 BULİMİA NERVOSA

Tekrarlayıcı tıkanırcasına yeme epizodlarıdır. Tıkanırcasına yeme aşağıdakilerden ikisi ile karakterizedir.

-Ayrı bir zaman periyodunda yeme (ör. 2 saat içinde),

-Yenilen yiyeceğin miktarı(benzer koşullarda ve zaman periyodunda bir çok kişinin yiyeceğinden kesinlikle çok fazladır.)

-Epizod sırasında, yeme üzerine kontrol duygusunun olmaması,

 (Yemeyi durduramama hissi, neyi ne kadar yiyeceğini kontrol edememe gibi)

-Kilo almayı engellemek için tekrarlayıcı telafi edici uygunsuz davranışlarda bulunma,

 ( Kusmayı başlatıcı davranışlar, laksatifler, diüretikler veya diğer ilaçlar, aç kalma veya yoğun egzersiz yapma gibi

-Tıkanırcasına yeme ve telafi edici davranışlar (her ikisi de en az 3 ay süreyle ortalama haftada bir olur.)

-Kendini değerlendirme (gereğinden fazla bir şekilde vücut şekli ve kilosundan etkilenir.)

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu

-Tekrarlayıcı tıkanırcasına yeme epizodlarıdır. Tıkanırcasına yeme aşağıdakilerden ikisi ile karakterizedir

-Ayrı bir zaman periyodunda yeme (ör. 2 saat içinde),

-Yenilen yiyeceğin miktarı, (benzer koşullarda ve zaman periyodunda bir çok kişinin yiyeceğinden kesinlikle çok fazladır.)

-Epizod sırasında, yeme üzerine kontrol duygusunun olmaması

 (Yemeyi durduramama hissi, neyi ne kadar yiyeceğini kontrol edememe gibi)

Tıkanırcasına yeme epizodları aşağıdakilerden üç yada daha fazlası ile birliktedir.

-Normalden çok daha fazla yeme

-Rahatsız hissedene kadar yeme

-Fiziksel olarak aç olmadığı halde fazla miktarda yemek yeme

-Ne kadar yediği ile ilgili utancından yalnız başına yeme

-Daha sonra kendinden tiksinme, depresif ve suçlu hissetme

-Tıkanırcasına yeme ile ilgili belirgin sıkıntı duyma.

-Tıkanırcasına yeme en az 3 ay süreyle ortalama haftada bir olur.

DİĞER TANIMLANMIŞ BESLENME YA DA YEME BOZUKLUKLARI

Atipik Anoreksiya Nervosa

        Kişide önemli kilo kaybı olmasına ve anoreksiya nervosa ile ilgili tüm ölçütler karşılanmasına karşın kilo normal veya normalin üzerindedir.

 Bulimia nervosa (seyrek aralıklı veya sınırlı süreli)

     Tüm bulimia nervosa kriterleri karşılanmasına karşın, 3 aydan kısa bir dönem veya haftada birden daha seyrek tıkanırcasına yeme epizodu vardır.

Tıkanırcasına yeme bozukluğu (seyrek aralıklı veya sınırlı süreli)

       Tüm kriterler karşılanmasına karşın, 3 aydan kısa bir dönem veya haftada birden daha seyrek tıkanırcasına yeme epizodu vardır

Arınma bozukluğu (purging disorder)

       Tıkanırcasına yeme olmadığı halde, vücut kilosu ve şeklini etkilemek için, arınma ile ilgili girişimler (kusma, laksatifler, diüretikler vb) vardır.

Gece Yeme Sendromu

       Akşam yemeğinden sonra veya uykudan uyanarak tekrarlayıcı aşırı yeme epizodları vardır. Yeme ile ilgili hatırlama ve farkındalık vardır. İşlevselliği bozar.

                 TANIMLANMAMIŞ BESLENME VE YEME BOZUKLUKLARI

Yeme bozukluklarının tanı ölçütlerinin tam olarak karşılanmadığı, ancak işlevselliğin bozulduğu klinisyenin tanı ölçütlerinin karşılanmamasının nedenini ortaya koyamadığı (ör. Acil ortamında değerlendirme) durumlar içindir.

  • -Yeme bozukluğu tanısı, çocuk ve ergenlerde  bir çocuk ergen psikiyatristi tarafından; erişkinlerde ise bir yetişkin psikiyatristi tarafından konulmalıdır.

YEME BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİNDE;

Psikoterapi, ilaç tedavisi veya ikisinin aynı anda uygulanması etkilidir.